سنگ چيني يا كريستال
سنگ كريستال يا عاميانه آن سنگ چيني، توده سنگهاي آهكي يا دولوميتي هستند كه در اثر عوامل دروني، نظير درجه حرارت و فشار، دوباره متبلور شده اند و از اين رو جزء سنگهاي دگرگون به شمار مي روند.
در واقع سنگ چيني از خانواده سنگهاي مرمريت مي باشند كه در نقاط مختلف از نظر ميزان دگرگوني و بعضي تركيبات شيميايي متفاوت هستند. سنگ چيني اغلب داراي بلورهاي درشت است. اين بلورهاي درشت وجه تمايز سنگ چيني با سنگهاي كربناتي رسوبي است.
گاهي اوقات در مورد سنگ چيني يا سنگ كريستال تصور اشتباهي بوجود مي آيد كه اين سنگ از چين وارد شده است. اين نوع سنگ محصول معادن خود ايران است كه در دسته هايي نظير سنگ چيني اليگودرز، سنگ كريستال ابري، سنگ سيرجان و … دسته بندي مي شوند.
سنگ چيني در دو دهه اخير در ايران مصطلح شده و احتمالا به آن جهت چيني گفته اند كه در ضخامت‌هاي كم (حدود دو سانتيمتر) در مقابل ضربه صداي چيني مي‌دهد. سنگ چيني داراي تنوع رنگ پاييني مي‌باشند و معمولاً به رنگ سفيد و يا رنگ سفيد با هاله يا رگه‌هاي زرد مي‌باشد.
ويژگي سنگ چيني
سنگ چيني اغلب داراي بلورهاي درشت سفيد و يا خاكستري روشن تا كرم هستند.
كاني اصلي تسكيل دهنده آنها كلسيت مي باشد ولي در برخي از آنها نيز كوارتز وجود دارد كه با افزايش آن ميزان سختي سنگ زيادتر مي شود.
مقاومت خمشي آن بين شش تا پانزده مگاپاسكال و مقاومت كششي آن به طورمتوسط چهار مگاپاسكال است.تخلخل اين سنگ بسيار كم و بين ۳ /۰ تا ۲/ ۱ درصد است.
اين سنگ ها در سال هاي گذشته در فضاهاي مختلف پروژه هاي ساختماني به كار برده مي شد اما مدتي است كه استفاده از آنها به شدت كاهش يافته است. دليل آن هم تنوع زياد سنگ تراورتن مي باشد.
استفاده از سنگ چيني براي نما و فضاي خارجي كاملا فني و صحيح مي باشد و اين سنگ از لحاظ جذب آب و چسبندگي دوغاب بين گرانيت و تراورتن قرار دارد، به اين معني كه به اندازه سنگ تراورتن جذب كننده و نه به اندازه گرانيت نچسب است.
در اين ميان سنگ سيرجان به دليل مقاوت بسيار بالا و طرح زيبايش هنوز به صورت عمده استفاده مي شود و طرفداران خود را دارد. اين سنگ از قيمت نسبتا بالايي نيز برخوردار است.
سنگ كريستال و سنگ چيني اخيرا به صورت سنگ اسلب فرآوري و بريده مي شوند كه امكان استفاده از آنها در فضاهاي شيك داخلي را بوجود آورده است.
همانطور كه ذكر شد سنگ چيني داراي تنوع رنگ پاييني مي‌باشند و معمولاً به رنگ سفيد و يا رنگ سفيد با هاله يا رگه‌هاي زرد مي‌باشد.
سنگ چيني توسط دستگاه هاي برش سنگ نرم بريده مي شود و معمولا نياز به توري و رزين خاصي ندارد چراكه داراي تخلخل و رگه هاي خالي بسيار كم است
براي اطمينان از مقاومت سنگ در طول سالهاي دراز و عمر بالاي آن از سنگ ضخيم تر يعني هشت سانتي متري استفاده كرده اند.
موارد كاربرد سنگ چيني
در ايران استفاده از اين سنگ از قديم رايج بوده بخصوص در مناطق گرمسير بدليل رنگ روشن آن كه نما را از گرما در امان نگه مي دارد
به دليل درخواست كمتر بازار از اين سنگ نسبت به سالهاي گذشته ميزان استفاده و در نتيجه استخراج معادن اين سنگ كمتر شده است.
در سالهاي دور ميزان استفاده از سنگ چيني در ساختمان سازي خصوصاً در نما بسيار گسترده بود وليكن به دليل ناكارآمدي اين سنگ در نما و نداشتن تنوع رنگ مناسب، توسط تراورتن و ساير كالاهاي مشابه جايگزين شد و به همين دليل توليد آن طي سالهاي گذشته به شدت دچار افت شده است.
از سال 1386 به دليل قيمت پايين اين سنگ در بازار داخلي، اين سنگ مورد توجه انبوه سازان مسكن خصوصاً متوليان بخش مسكن مهر قرار گرفت، همچنين شهرداري‌ها از اين سنگ جهت ايجاد مبلمان شهري و كف سازي معابر استفاده نمودند. با اين وجود ميزان استخراج طي سالهاي اخير داراي سير نزولي مي‌باشد.
سنگ چيني در فضاي خارجي
اگر دقت كرده باشيد سنگ چيني نماي اصلي بسياري از ساختمانهاي قديمي به خصوص در مناطق گرمسير است.چرا كه رنگ روشن آن باعث مي شود تا گرماي زيادي جذب نما نشود و ساختمان از گرماي زياد در امان باشد.مقاومت اين سنگ در مقابل هوازدگي سطحي و عمقي به طور متوسط خوب و قابل اعتناست.
انتخاب اين سنگ از يك طرف كمك كرده تا تداعي كننده رنگ سفيد يخ باشد .از طرف ديگر مقاومت خوب سنگ امكان داده كه از آن در چنين فضايي استفاده شود.البته براي جلوگيري از ليزخوردگي ،روي سنگ را كاملاً تيشه اي كرده اند.
حتي كيوبيك آن هم مثل كيوبيك گرانيت و تراورتن مصرف مي شود. سنگ چيني به صورت جدول هم مي تواند مفيد و زيبا باشد.مثلاً استفاده از آن در طرح بازسازي پياده رو و جوي آب خيابان ولي عصر (عج) كاملاً به جا و صحيح است.
در اين طرح براي ساخت تمامي جدولها از ميدان تجريش تا ميدان راه آهن تهران از سنگ چيني لايبيد بدون فرآوري استفاده شده كه در قسمتهايي از كارها اين جدولها تيشه اي شده اند و مختصري هم ابزار خورده اند.در بعضي قسمتهاي كف نيز كيوبيك گرانيت و در بعضي قسمتها كيوبيك چيني به كار رفته است.
سنگ چيني در فضاي داخلي
استفاده از سنگ پيرو فاكتورهاي مختلفي است كه يكي از آيتمهاي اصلي آن مُد است. در يك كلمه در حال حاضر سنگ چيني براي فضاي داخلي مُد نيست. يك قسمت آن به اين موضوع بر ميگردد كه چون چيني داراي رنگهاي سفيد و خنثي و سرد است.
فضاي داخلي را به آن گرما و جذابيتي كه مورد نظر طراح است نمي رساند. دليل ديگر اينكه اين سنگ را كارخانه هايي با كيفيت ساب و برش پايين فرآوري كرده اند و ما عادت كرده ايم . چيني را با كيفيت فرآوري بد و بيشتر در ابعاد بيست سانتيمتر طولي و در مكانهاي درجه چندم ببينيم.
اين يك عامل مهم رواني است كه تقاضاي سنگ چيني را در فضاهاي داخلي به حداقل ميرساند . اما بعيد نيست در آينده با فرآوري خوب و در ابعاد بزرگ دوباره مُد شود و بتواند جايگاه تازه اي براي خودش دست وپا كند. خوش شانسي و اتفاقي كه در سالهاي اخير براي تراورتن افتاد در خانه سنگهاي چيني را هم بكوبد.
پديده رد شدن نور از سنگ، پديده بسيار جذابي در معماري سنتي و مدرن است هرچند اين پديده مخصوص مرمرهاست و در آينده بحث آن خواهد آمد اما در بعضي از سنگهاي چيني هم وجود دارد و سنگ چيني در اين خاصيت تا حدودي با سنگهاي مرمر شريك است و يكه تازي سنگ مرمر را تحت تأثير قرار داده.
معايب سنگ چيني
از معايب سنگ چيني مي توان به كمبود تنوع رنگ اين سنگ و اينكه هوا را به خود گرفته و به سرعت رنگ و طراوت اوليه خود را از دست مي دهد اشاره نمود
انواع سنگ چيني
سنگ چيني ازنا مشهورترين سنگ چيني يا كريستال ايراني است كه در ابتدا توسط مرحوم حاج قنبر رحيمي معروف به ارباب قنبر به بهره برداري رسيد. سنگ چيني ازنا به سنگ چيني ارباب نيز شناخته مي شود. سنگ چيني ازنا داراي كيفيتي به مراتب خوبي نسبت به ساير سنگ هاي كريستال يا چيني دارد.
ادامه مطلب
بازدید:
